Breng je de hete middaguren buiten door? Zo overleef je zonder te verbranden
We zijn buitenmensen. Dus gaan we je niet adviseren om binnen te blijven zitten op een mooie dag. Dat je moet smeren weet je natuurlijk al, maar hoeveel en waarom? Hoe zit het met de zon en haar straling lees je hier. Kort en bondig, maar goed voor een zomer lang zorgeloos buiten zijn.
Zo werkt de zon
De zon straalt. De stralen die we kunnen zien, noemen we zonlicht. Daarnaast verspreidt de zon UV-licht. Die verschillende soorten licht verklaren waarom de zon goed én slecht voor je is.
Zonlicht is goed voor ons, omdat:
Je er blij van wordt. Met dank aan speciale stofjes die je lichaam aanmaakt als de zon schijnt. Het zorgt ervoor dat je lichaam vitamine D aanmaakt. Deze vitamine is goed voor sterke botten, tanden en je weerstand.
Goede en foute stralen
Kort door de bocht: zonlicht is oké, uvstralen een stuk minder. Die richten schade aan. Er zijn 3 types uv-stralen: UVA, UVB en UVC. UVC-stralen vergeten we even voor het gemak. Die bereiken de aarde namelijk niet. Van het uv-licht dat de aarde wel bereikt, is 90% UVA-licht en 10% UVB-licht.
UVB-stralen
Laten je verbranden en veroorzaken tastbare en directe schade.
UVA-stralen
Dringen veel dieper door in de huid dan UVB-licht; zorgen voor rimpels, huidverslapping en huidkankers zoals melanoom; richten schade aan in je DNA.
Dat zit zo
Uv-straling tast het herstellende vermogen van de cel aan. In die cellen ligt je erfelijk materiaal, het DNA, opgeslagen. Als de cellen worden beschadigd, kunnen er blijvende fouten in dat DNA ontstaan. En als die cellen zich – met fout en al – gaan delen, kan dat uiteindelijk leiden tot kanker.
Verdedigingslinie
Uv-stralen plegen een aanslag op je lichaamscellen. Gelukkig geeft je lichaam zich niet zomaar over. Het verdedigt zich met een beschermingslaagje: melanine. Dat stofje zorgt voor een bruine huid. En hoe bruiner de huid, des te beter je lichaam is beschermd tegen uvstraling. Wat niet wil zeggen dat als je al een bruine huid hebt, je je niet hoeft te beschermen!
Op celniveau
Ook de cellen zelf moet zich verweren tegen en het herstellen van uv-schade. Daarom moeten ze moeten in conditie blijven en daarbij spelen antioxidanten een belangrijke rol. Vandaar dat steeds vaker wordt geadviseerd om zomers een supplement met antioxidanten te gebruiken.
Extra versterking
Op zonnige dagen kan de natuurlijke verdedigingslinie het niet alleen aan. Extra hulptroepen moeten worden ingezet:
Siësta
Maar liefst 60% van het UV-licht pik je op rond het middaguur. In de schaduw vang je 50% minder UV-licht op dan in de zon. Dus een prima moment om je hangmat even in de schaduw te hangen en en siësta in te lassen.
True facts
Grote kans dat je als fanatieke (hobby)fotograaf dit indrukwekkende fenomeen wil vastleggen. We geven je een paar tips.
- Een half uur buiten en je hebt je dagelijkse portie vitamine D binnen.
- Hoe hoger je gaat, des te groter de UV-intensiteit. Extra intensiteit per duizend meter: 10%
- 51.000 mensen krijgen jaarlijks te horen dat ze huidkanker hebben. Ruim 900 mensen overlijden elk jaar aan de gevolgen ervan. bron: RIVM
- Donkergekleurde kleding beschermt je huid beter dan lichtgekleurde kleding.
Smeerprotocol
Een crème met een goede beschermingsfactor is belangrijk. Breng echt om de 2 uur een dikke
laag aan. Denk niet: hoe hoger de factor, des te minder vaak hoef ik te smeren. Tussen 12 en 15 uur is de hoeveelheid UV-straling het grootst op een dag. Net als de kans op verbranden. Smeer dan een keer extra én zoek de schaduw op.
Hoe kan het dat je de ene keer sneller verbrandt dan de andere keer?
Omdat de uv-stralen niet altijd even intensief zijn. Dat hangt af van:
1. Het seizoen;
2. De bewolking;
3. Het uur van de dag;
4. De breedtegraad;
Verklaring 1:
Hoe schuiner de inval van het licht, hoe minder intens. Het seizoen, het tijdstip en de breedtegraad bepalen waar de zon aan de hemel staat. Hoe rechter de zon boven ons hoofd staat > hoe minder afstand de uv-straling aflegt van zon naar aarde > hoe minder energie die straling verliest > hoe intensiever de straling.
Voorbeeld: In de zomer staat de zon rechter boven ons, dan in de lente. De stralen leggen dan een minder lange afstand af en daardoor is de straling intensiever.
Verklaring 2: Hoe directer het licht, des te intenser. Bewolking en reflectie beïnvloeden de intensiteit van de uv-stralen. Bewolking vormt een hindernis en vermindert de intensiteit. Reflectie verhoogt de dosis uv-straling die op je af komt. Voorbeeld: Wit zand reflecteert tot wel 15% van het uv-licht.
Zonkracht...
- Meten we internationaal met waarden van 1 tot 10
- Komt in Nederland bijna nooit boven de 7
- Is het sterkst in de zomer
- Is op zijn top tussen 12 en 15 uur
- Bepaalt hoe snel je verbrandt
- Wordt gemeten door het KNMI
- Verwachtingen vind je op KNMI.nl
De boodschap is wel duidelijk : bescherm jezelf goed! Maar vergeet uiteraard niet te genieten. Waar je dit doet? Wij hebben een aantal goede aanraders voor je. Have fun!
